Religion and evolution

(..) we need to reconsider religion in light of evolution, hence the revolution of evolution. (..) taking evolution seriously deepens and challenges our understanding of the ecological crisis, as well as the responses to this crisis from within religions. For some, this approach may not be sufficiently religious, and not adequately theological. However and in contrast, to engage with evolution is to move towards novel modes of understanding, including that of religion. Understanding evolution can strengthen, rather than diminish, the role religious consciousness plays. However, religions in their current form may not be equipped to respond either to the ecological crisis or to accept the phenomenon of evolution (cursivering Tom Kroon). Nonetheless, we are reminded that humans are but a moment of Earth, maybe even a glorious one, in a drama of four and one-half billion years. And Earth is but one planet, in one galaxy, within one solar system, within six million others galaxies. And all this is in a universe dominated by dark matter and dark energy, within an expanding fabric of space and time, of approximately thirteen billion years and counting. Is it possible to think that our religious traditions are the reference points for all this reality? (Cursivering id.)

Eaton H. The Revolution of Evolution (2007). In: Worldviews: Environment, Culture, Religion 11, 1, Spring 2007, 6-31.

Hoe te veranderen

“De problemen waarvoor we staan, van de opwarming van de Aarde tot de vluchtelingencrisis, digitale controle en biogenetische manipulaties, vergen niets minder dan een wereldwijde reorganisatie van onze samenlevingen. Hoe dit ook mag gebeuren, twee dingen zijn zeker: deze reorganisatie zal niet worden uitgevoerd door een nieuwe versie van een leninistische communistische partij, maar ook niet als onderdeel van onze parlementaire democratie. Het zal niet gewoon een politieke partij zijn die meer stemmen wint en sociaal democratische maatregelen doorvoert. (..) Radicale veranderingen zijn nodig om te overleven, en het leven zal niet gewoon doorgaan; we zullen zelfs in onze diepste gevoelens en standpunten moeten veranderen. “

Žižek, S. (2022). Wanorde in de hemel.  Uitg. Starfish Books. p. 49.

Žižek is een zeer bekend hedendaags cultuurfilosoof en weet ons huidige tijdsgewricht ingrijpend te analyseren.

Democratie op haar laatste benen? (deel 1)

Een noodzakelijke voorwaarde om een regeringsvorm ‘democratie’ te mogen noemen is onbelemmerd en open overleg tussen burgers.

Ik heb in dit verband twee redenen om mij zorgen te maken over de toekomst van de democratische regeringsvorm. Ik (en ik sta helaas niet alleen) signaleer namelijk problemen die zulk overleg frustreren en andere die met democratisch overleg alleen niet op te lossen zijn.

Het eerste probleem betreft internet Het is een voortreffelijk middel om met anderen in contact te komen en om kennis op te doen. Mensen kunnen met een paar klikken gelijkgezinden en gesprekspartners zoeken of zich laten voorlichten over allerlei zaken. Men dient daarbij wel in staat te zijn om onderscheid te maken tussen waarheid en bedrog. Een kritische instelling is vereist. Op nepnieuws moet je voorbereid zijn. Blind vertrouwen is uit den boze.

Je woordje kunnen doen en kennis verwerven is belangrijk voor een burger in een democratie. Daarom hecht men daar erg aan goede scholingsmogelijkheden. Kennis is zonder meer vereist om in de moderne samenleving je weg te vinden. Kennis heb je ook nodig als het om onderwerpen gaat waar je van mening over kunt verschillen. Funderend voor een democratie is spraak en tegenspraak. Helaas blijkt dit, juist door internet, onder druk te staan. Niet iedereen bezit de gave om zijn mening goed onder woorden te brengen. Maar internet biedt de mogelijkheid om je anoniem uit te spreken. Dat blijkt voor sommigen een niet te weerstane verleiding te zijn. Als woorden ontbreken kan schelden of bedreigen dan een mogelijkheid bieden om laten merken dat je best een mening hebt. Getalsmatig zullen het er niet velen zijn, maar intimidatie werkt als een donderslag, de ontlading is plaatselijk maar het geluid is mijlenver te horen. Zo bijten de communicatieve mogelijkheden die internet met zich meebrengt zichzelf in de staart, het wereldwijde netwerk met zijn ideaal van onbelemmerd contact en vrije meningsuiting, wordt tot sta-in-de weg voor een vruchtbare gedachtewisseling.

Daar komt nog het volgende bij. Fatsoen speelt bij face-to-face ontmoetingen nog wel een rol, maar oogcontact is bij het uitwisselen van argumenten via sociale media niet persé noodzakelijk. Dat betekent dat voorkomendheid daar minder verplichtend is. Ook dat vergroot de verleiding om niet in gesprek te gaan en in contact met degene die als opponent wordt gezien, gebruik te maken van verwijten en bedreigingen.

Mijn conclusie is dat internet en de vele mogelijkheden tot contact aan het begin van hun komst fraai en veelbelovend leken voor de vrije meningsuiting, maar dat inmiddels vastgesteld moet worden dat het niet al goud is wat blinkt. Velen zullen dit in aanmerking nemen, alvorens te besluiten hun mening over politieke kwesties aan het publiek voor te leggen.

Als de Golfstroom stopt ..

Op school leerden we dat Nederland een zeeklimaat heeft: matige winters en niet al te warme zomers. Dat komt, leerden we ook, omdat langs ons land een warme golfstroom loopt. Deze voert opgewarmd, zout water vanuit de Golf van Mexico hiernaartoe en verder naar Spitsbergen en Groenland. Onderweg koelt het water af en omdat zout water zwaarder is dan zoet water zakt het afkoelende zoute water naar beneden. Daar, rond Spitsbergen is het koudste water wel meer dan twee kilometer naar beneden gezakt. De hele stroom gaat dan langs Canada en de oostkust van de Verenigde Staten terug naar de Golf van Mexico, waar het rondje opnieuw begint. De wind, maar ook verschillen in zoutgehalte en temperaturen zijn de ‘motor’ voor deze stroming. Mocht deze beweging, door wat oorzaak ook, afzwakken dan heeft dat uiteraard gevolgen voor het klimaat van ons land.

Uit metingen blijkt dat de stroomsnelheid van de Golfstroom sinds midden vorige eeuw met 15% is verminderd. Dit is een gevolg van de bekende wereldwijde opwarming van de atmosfeer die weer een gevolg is van de verbranding van fossiele brandstoffen en het landgebruik. Doordat de atmosfeer opwarmt, komt er meer zoet smeltwater vanaf Groenland in de oceaan. Daardoor zakt er minder water richting bodem en zwakt een van de ‘motoren’ van de Golfstroom af. De stroom wordt dus trager en dat betekent dan weer dat ook minder opgewarmd water vanuit de Golf van Mexico langs Nederland stroomt. Op de duur zal dat leiden tot afkoeling. Berekeningen laten zien dat als de Golfstroom stilvalt de jaartemperatuur hier wel met gemiddeld 7 á 8 graden Celsius kan dalen. Dat moment van stilvallen is nog niet te voorspellen. Wel weet men met redelijk grote zekerheid dat dit deze eeuw nog het geval kan zijn. Tot die conclusie komen in ieder geval Utrechtse onderzoekers in een artikel in het tijdschrift ScienceAdvances van 23 februari 2024. Onze kleinkinderen kunnen het dus nog meemaken. Wat ik me wel afvraag is of de daling van temperatuur door het stilvallen van de Golfstroom niet gecompenseerd zal worden door de verhoging van temperatuur van de atmosfeer door de toename van broeikasgassen.

Klimaatontkenners moeten boete betalen.

In 1998 publiceerde klimaatwetenschapper Michael Mann met enkele anderen de inmiddels overbekende hockeystick grafiek. Het is een grafische voorstelling die de gemiddelde aarde-temperatuur over de afgelopen 700 jaar op het noordelijk halfrond weergeeft. Vanaf links loopt deze lijn met kleine afwijkingen redelijk horizontaal naar rechts, maar vanaf ongeveer 1850 gaat-ie scherp omhoog. Deze grafiek geeft in een eenvoudig beeld aan wat de invloed van de mens is op het wereldwijde klimaat.

Uiteraard nam niet iedere wetenschapper de grafiek zomaar voor lief. Er was kritiek op de statistische methode, men vond bijvoorbeeld jaarringen van bomen waarop Mann zich baseerde onbetrouwbaar. Maar een tweetal collega’s ging verder en beschuldigde Mann van manipulatie van meetgegevens en zelfs fraude. In beelden sprekend vergeleek collega Simberg Mann zelfs van een zodanig misbruik van data dat dit volgens hem te vergelijken was met marteling en misbruik van kinderen.

De gevolgen voor het werk van Mann waren funest. Hij liep subsidies mis en samenwerking met anderen kwam, volgens hem, op losse schroeven. Dus klaagde hij in 2012 het tweetal aan voor smaad. In een vier weken durend proces is nu de uitspraak gedaan dat beide klimaatontkenners aansprakelijk kunnen worden gesteld. De een moet duizend dollar betalen een Mann, de ander een miljoen. (bron: NRC, 14 feb. 2024, p. 16)