Duurzame energie in de regio Noord-Holland-Zuid

met speciale aandacht voor het politieke proces in de gemeente Bloemendaal

Tom Kroon

tmkroon@hetnet.nl

Versie 20042021 (wordt herzien)

Deze notitie beschrijft enkele politieke ontwikkelingen rond de zogeheten energietransitie. Dat is de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame bronnen van energie. Deze dient de komende dertig jaar tot stand te komen. Dit om een verandering van het klimaat zo veel als mogelijk is af te wenden en een al te grote aantasting van onze wijze van leven te voorkomen.

Hoofdstuk 1 schetst het landelijke en regionale politieke proces. Hoofdstuk 2 omschrijft de opgaven waar elke gemeente in Nederland, in het bijzonder Bloemendaal, voor staat. Hoofdstuk 3 somt de belangrijkste initiatieven op die de gemeentelijke overheid reeds heeft genomen om het eigen beleid voor te bereiden en alle betrokkenen, in het bijzonder de inwoners te instrueren en te enthousiasmeren voor het nemen van maatregelen. Hoofdstuk 4 somt volledigheidshalve nog enkele acties op die de gemeente onderneemt of in het verleden ondernam. In hoofdstuk 5 wordt gewezen op een interessant particulier initiatief en in hoofdstuk 6 worden enkele op dit moment (zie versienummer in de kop) bekende mogelijkheden aangegeven voor inwoners om betrokken te raken bij het transitieproces.

1. Voorgeschiedenis

1.1 Het Klimaatakkoord van Parijs

In 2015 werd ook door Nederland het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. De landen die lid zijn van de Europese Unie spraken daar met elkaar af dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius moet blijven en dat er einde moet komen aan de stijging van de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer. Om dit doel te halen hebben de EU-lidstaten toen met elkaar afgesproken dat de EU in 2030 minimaal 40% minder uitstoot zou teweegbrengen ten opzichte van 1990 en in 2050: 80-95% minder uitstoot van broeikasgas sen opzichte van 1990. Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Akkoord_van_Parijs .

Broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O) en enkele fluor houdende gassen. Broeikasgassen houden de warmte van de aarde vast waardoor de aarde opwarmt. CO2 neemt van de totale broeikasgassenuitstoot iets meer dan 90% voor zijn rekening. CO2 komt vrij bij verbranding van kolen, gas en olie. Zie voor meer getallen en de verdeling over sectoren de online te raadplegen recente studie van het Centrum voor Energiebesparing en Schone Technologie (CE Delft): file:///C:/Users/Tom/OneDrive/Std%20Duurzaamheid/CE_Delft_190227_Uitstoot_broeikasgassen_in_Nederland_Def.pdf

Dat kooldioxide in de atmosfeer, naast andere broeikasgassen, de belangrijkste oorzaak is van de opwarming van de aarde is al bekend sinds 1856. In dat jaar beschreef de Amerikaanse amateur-wetenschapster en activiste voor vrouwenrechten Eunice Newton Foote hoe zij een aantal potten in haar tuin gevuld met waterstof, zuurstof, kooldioxide en gewone lucht had geplaatst en had gemeten hoe snel die gassen opwarmden in de zon. Het grootste effect van zonlicht zag ze in de pot met CO2. Zij concludeerde dan ook dat als in enigerlei periode van de geschiedenis van de aarde de lucht vermengd zou zijn geweest met meer CO2 dan in 1856 het geval was, dat zou hebben geresulteerd in een veel hogere temperatuur van de atmosfeer. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Eunice_Newton_Foote. Jaren later, in 1896 schreef de Zweedse scheikundige Svante August Arrhenius, een artikel waarin hij op grond van meerdere onderzoeken op dit terrein aantoonde dat de temperatuur van de gebieden rond beide polen 8 tot 9 graden Celsius zou stijgen indien het CO2 gehalte van de atmosfeer 2½ tot 3 keer hoger zou worden. Grappig detail: Arrhenius is een oudoom van de bekende klimaatactiviste Gretha Thunberg. Zie https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1903/arrhenius/biographical/ . Duidelijk is ook dat opwarming van de atmosfeer, indien deze niet tijdig wordt gestopt, een einde maken zal aan onze huidige levenswijze en mogelijk ook onze beschaving.

1.2 De Nederlandse Klimaatwet

Geïnspireerd door het Klimaatakkoord van Parijs is in 2019 de Nederlandse Klimaatwet tot stand gekomen. Het hoofddoel waarop de overheid zich met deze wet heeft vastgelegd, is dat zal worden gestreefd naar een broeikasgassen reductie van 49% in 2030 ten opzichte van 1990. Bovendien zal worden toegewerkt naar 100% neutrale elektriciteitsproductie in 2050. Dat wil zeggen een productie van elektriciteit zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen als steenkool of aardgas. Zie https://wetten.overheid.nl/BWBR0042394/2020-01-01 .

1.3 Het Nederlands Klimaatakkoord

De Nederlandse Klimaatwet kondigt allerlei praktische maatregelen aan. Die zullen moeten worden voorbereid, afgekondigd en genomen. Ze vloeien immers voort uit een wet! Daarom kennen we ook nog het zogeheten Nederlandse Klimaatakkoord. Dit Akkoord kwam ook in 2019 tot stand. Het geeft aan op welke manieren de doelen die de Klimaatwet stelt organisatorisch zullen worden nagestreefd. Er staan dan ook meer dan 600 afspraken in. Al die afspraken zijn hier te vinden: Het Akkoord | Klimaatakkoord. Ze zijn gemaakt met verschillende sectoren als Landbouw en Landgebruik, Industrie, Mobiliteit en Gebouwde Omgeving. Onder Gebouwde Omgeving verstaat men alle gebouwen in particulier bezit (woningen), het zogeheten maatschappelijk vastgoed zoals scholen en ziekenhuizen en het commercieel vastgoed als kantoren en bedrijfsgebouwen. Al die gebouwen zijn in Nederland verdeeld over 355 gemeenten (aantal op 1 januari 2019). De afspraken die voor de sector Gebouwde Omgeving zijn gemaakt gelden voor al die gemeenten. Welke afspraken dat zijn, is in een goed leesbare samenvatting te lezen op Gebouwde omgeving | Klimaatakkoord . Daarin staat onder andere dat in 2050 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af moeten zijn. Als eerste stap worden tot 2030 de eerste 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzaamd. Dat gaat wijk voor wijk. De gemeentes weten in 2021 welke wijk wanneer aan de beurt is, staat in dat Klimaatakkoord te lezen. Bewoners worden bij de aanwijzing van wijken betrokken.

1.4 Urgenda

Urgenda, een samentrekking van Urgente Agenda, is in 2007 opgericht door Jan Rotmans en Marjan Minnesma vanuit de Erasmus Universiteit Rotterdam en DRIFT, het Dutch Research Institute for Transitions.

Urgenda is de landelijke organisatie voor duurzaamheid en innovatie die Nederland sneller duurzaam wil maken. Als zelfstandige stichting streeft Urgenda naar een circulaire economie die draait op duurzame energie en groene grondstoffen.

In 2015 won Urgenda met een negenhonderdtal mede-eisers de zogeheten Klimaatzaak. De rechter droeg de Staat in 2019 op meer actie te ondernemen tegen klimaatverandering en de CO2 uitstoot voor 2020 met 25% te verminderen. Vanwege het bijzondere karakter van de rechtszaak die Urgenda tegen de overheid aanspande, heeft deze rechtsgang wereldwijd aandacht getrokken. Zie https://www.urgenda.nl/themas/klimaat-en-energie/klimaatzaak/ .

1.5 De Regionale Energie Strategie (RES)

De afspraken die in het Klimaatakkoord met de sector Gebouwde Omgeving zijn gemaakt, gaan burgers direct aan. Zij immers bezitten of huren een woning die, in verreweg de meeste gevallen, van niet-duurzame energie wordt voorzien en onvoldoende geïsoleerd zal zijn. Willen zij betrokken blijven bij wat er in de toekomst in hun woonomgeving gebeurt en bij datgene wat van hen wordt verwacht, dan doen zij er verstandig aan de ontwikkelingen in hun woongemeente en wijk te volgen.

De afspraken die met de gemeenten zijn gemaakt, zijn verdeeld over verschillende domeinen. Die domeinen zijn:

• Wijkgerichte aanpak,

• De Huursector,

• Financiële afspraken (ook voor particuliere woningeigenaren) en een

• Algemene Afspraak.

De Algemene Afspraak is dat burgers en gemeenten zo veel als mogelijk is worden ‘ontzorgd’. Dat wil zeggen dat op allerlei manieren duidelijk zal worden gemaakt dat burgers het juiste overzicht krijgen in hoe je kunt verduurzamen, wat het kost en wat het aan rendement oplevert.

Nadrukkelijk is ook afgesproken dat elke gemeente dient samen te werken met de inwoners, het bedrijfsleven, netbeheerders en maatschappelijke organisaties om de zogeheten regionale energie strategie (RES) vast te stellen. Een RES is een “regionaal samenwerkingsverband voor de ruimtelijke inpassing van de energietransitie met een aantal functies waaronder het regionaal vertalen van de nationale afspraken uit het Klimaatakkoord voor de sectoren Elektriciteit en Gebouwde Omgeving via regionale warmteplannen, energie- infrastructuurplannen en de opgave voor hernieuwbare energie opwekking”. Een hele zin, maar hij valt na te lezen op https://vng.nl/artikelen/over-regionale-energiestrategie-res . In een RES worden ook gebieden voorgesteld waar duurzame energie door middel van bijvoorbeeld windmolens en zonnepanelen kan worden opgewekt. Zie https://www.regionale-energiestrategie.nl/default.aspx .

Natuurlijk mag elke regio een eigen strategie ontwikkelen afhankelijk van de beschikbare mogelijkheden als ruimte, aanwezige industrie en ligging. Die strategie moet erop zijn gericht dat in 2030 75% van de ‘bebouwde omgeving’ in Nederland (woningen, scholen, fabriekshallen enzovoort ) op duurzame elektriciteit draait. Dat betekent dat dan op het land 35 Terawattuur (35.000.000.000.000 Wattuur of wel 35.000.000.000 dat is vijfendertig miljard Kilowattuur) aan duurzame elektriciteit dient te worden opgewekt. In de RES komt te staan welke de beste maatregelen zijn om een bepaald gebied, een gemeente of een gemeentewijk van duurzame energie te voorzien, hoe en waar dat wordt opgewekt, waar opgewekte energie tijdelijk kan worden opgeslagen en hoe die duurzame energie bij de huizen, scholen, bedrijven, ziekenhuizen en allerlei andere voorzieningen terechtkomt.

1.6 Gemeenten verdeeld over 30 regio’s

Van het aardgas overstappen naar duurzame energie vergt veel van alle daarbij betrokkenen: leveranciers, verantwoordelijken voor het vervoer en vastgoedbezitters waaronder woningeigenaren. Het zou weinig efficiënt zijn als elke gemeente in haar eentje zou uitzoeken waar en hoe nieuwe energie geproduceerd kan worden, waarvandaan nieuwe transportleidingen moeten worden aangelegd, waar opslagplekken zouden moeten worden gebouwd voor energie die tijdelijk over is. Het is veel efficiënter om samen te werken in een bepaald gebied en te kijken welke mogelijkheden een bepaalde streek heeft.

Nederland is daartoe opgedeeld in 30 regio’s met elk meerdere gemeenten. Zie de kaart op https://www.regionale-energiestrategie.nl/resregios/default.aspx . Zoals hierboven al gezegd wordt dan binnen die regio’s onderzocht waar en hoe het best duurzame energie kan worden opgewekt en of en hoe er binnen een streek samengewerkt kan worden. Dus er worden plekken aangewezen waar zonnepanelen of windmolens kunnen worden geplaatst,  waar industrie een warmtebron kan zijn, waar warmte in de bodem gevonden kan worden. Zijn die plekken maatschappelijk gezien acceptabel, verantwoord in verband met esthetische  en natuurminnende waarden en financieel haalbaar? De uitkomsten van al dat onderzoek komen te staan in een Regionaal EnergieStrategie plan (RES). Daar komen er dus 30 van. Daarin beschrijft elke energieregio zijn eigen zogeheten ‘zoekgebieden’. Zoekgebieden zijn de gebieden binnen de regio die in aanmerking kunnen komen voor de opwekking van wind- en zonne-energie.

De RES is dus een document waarin, voorlopig tot het jaar 2030, de opgaven voor een duurzame elektriciteitsopwekking en het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving worden uitgewerkt. Het zal duidelijk zijn dat bij de bepaling van de inhoud van een RES ook het bedrijfsleven is betrokken, evenals de vervoerssector. Dus om tot een RES te komen, dient er flink gecoördineerd te worden.

1.7 De RES voor Noord-Holland-Zuid

Om de RES goed tot stand te doen komen, is er een ‘stappenplan’. Dit stappenplan moet eerst leiden tot een ‘Concept-RES’. Dit concept dient te worden besproken in regionale en lokale raadsbijeenkomsten: gemeentelijke raden, Statenbijeenkomsten en overleggen van de Algemeen Besturen van de waterschappen. Op basis van deze gesprekken kunnen de betrokken volksvertegenwoordigers wensen en bedenkingen uiten. De bedoeling is dat al die 30 RES’sen in de loop van 2021 klaar zijn. Het ziet ernaar uit dat dat ook zal lukken. Dan is elke gemeente in staat om in dat zelfde jaar beleid uit te stippelen voor de jaren daarna.

In april 2020 zijn de eerste zogeheten concept-Res’sen gepubliceerd. Voor Haarlem Bloemendaal, De IJmond en andere gemeenten in deze regio is die voor Noord-Holland-Zuid van belang. Bij deze regio zijn deze gemeenten immers ingedeeld. Daartoe horen bijvoorbeeld ook Amsterdam, Zaanstad, Purmerend, Beverwijk, Ouder-Amstel, Blaricum en de Gooise Meren. De regio Noord-Holland-Zuid is weer opgedeeld in zes deelregio’s. De gemeenten Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Heemskerk, Heemstede, Velsen en Zandvoort horen bij de Deelregio IJmond & Zuid-Kennemerland. In de concept-Res voor Noord-Holland-Zuid worden de verschillende deelregio’s in evenzovele aparte hoofdstukken besproken.

De concept-RES Noord-Holland Zuid is gedurende 2019, 2020 en 2021 opgesteld onder leiding van de stuurgroep Energieregio Noord-Holland Zuid, bestaande uit bestuurlijke vertegenwoordigers van de zes deelregio’s, de provincie Noord-Holland, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Hoogheemraadschap van Rijnland, Waterschap Amstel-, Gooi en Vecht, de netbeheerders Liander en Stedin, en vertegenwoordigers van natuur- en milieuorganisaties, energiecoöperaties en bedrijfsleven. Deze uitgebreide stuurgroep is ondersteund door de programmaorganisatie Regionale Energiestrategie Noord-Holland Zuid onder leiding van programmamanagers Marco Berkhout en Roos Peeters. Voor de ondersteunende analyses en onderzoeken is gebruik gemaakt van een advies- en een ontwerpconsortium.

“In de concept-RES van de energieregio Noord-Holland Zuid staan de resultaten van heel veel onderzoeken, gesprekken en bijeenkomsten die zijn gehouden. In die bijeenkomsten hebben ruim 1.500 mensen meegepraat over de opwekking van duurzame energie in de regio. Ook de betrokken bestuurders van de gemeenten, de provincie en de waterschappen hebben aangegeven wat hun voorkeuren zijn. De energieregio verwacht dat zij de komende tien jaar bijna vier keer zoveel wind- en zonne-energie kan opwekken: van 0,7 TWh nu naar 2,7 TWh in 2030. In de concept-RES staat waar en hoe deze energie kan worden opgewekt.”

Dit een citaat is uit de concept-Res voor de regio Noord-Holland-Zuid. Zie https://energieregionhz.nl/conceptres . Zie ook Zie https://energieregionhz.nl/ en zeker ook: 10 feiten die je over de RES moet weten – Noord-Hollandse Energie Zuid (energieregionhz.nl) en https://energieregionhz.nl/app/uploads/2020/05/Online-PDF-Verkorte-versie-Concept-RES-Noord-Holland-Zuid.pdf waar de conceptversie is te lezen van de RES. Op de kaarten die zijn opgenomen staan de plekken (‘zoekgebieden’) aangegeven die geschikt zouden kunnen zijn voor de opwekking van duurzame energie. Zie https://energieregionhz.nl/energieregio-noord-holland-zuid-past-zoekgebieden-zon-en-wind-aan-en-behoudt-ambities

In elke RES wordt in een apart hoofdstuk aandacht besteed aan een deelregio. Veelal is dat een gemeente.

Vanaf https://energieregionhz.nl/conceptres is de concept-Res van de regio Noord-Holland-Zuid te downloaden. Ook een overzicht van de reacties die erop zijn gegeven, zowel tijdens het zoekproces zelf als na dat het concept was verschenen.

De energieregio Noord-Holland Zuid heeft na publicatie in april 2020 ruim 120 reacties ontvangen op de concept-RES. Het zijn reacties van individuele burgers, waterschappen, het Waterleidingbedrijf Noord-Holland enzovoort. Zie Reacties-concept-RES-NHZ-update-20201002.pdf (energieregionhz.nl) . Verslagen van bijeenkomsten die aan de bepaling van zoekgebieden voorafgingen zijn te lezen op https://energieregionhz.nl/documenten#ijmond-en-zuid-kennemerland . Soms hebben de reacties geleid tot aanpassingen in de zoekgebieden en soms tot aanvullende gesprekken in ‘thematafels’.

1.8 Stand van zaken van de RES’sen

Uit het bovenstaande blijkt wel dat het een complex proces is om een RES tot stand te brengen. Er zijn naast burgers, ook veel organisaties bij betrokken. Hoe het met de voortgang staat is te volgen op Foto RES – Regionale Energiestrategie (regionale-energiestrategie.nl). De laatste stand van zaken die op deze site (‘foto’ staat er boven) is van februari 2021. Ook is daar te lezen hoe het met de participatie van de burgers stond en hoe het met de verdeling van (maatschappelijke) kosten en baten is gesteld.

De definitieve RES voor Noord-Holland-Zuid is 21 april 2021 online op deze site gepubliceerd: RES – Noord-Hollandse Energie Zuid (energieregionhz.nl).

1.9 Kwaliteitsbewaking van de RES’sen

Maar nog is niet alles gezegd over het tot stand komen van de definitieve RES’sen. Van elke RES wordt de kwaliteit bewaakt en beoordeeld. Naast een analyse van de individuele RES’sen vindt er ook een analyse plaats van een aantal consequenties. Dit zijn onder meer de effecten op het landschap, op natuur- en landbouwgronden en de energiehoofdinfrastructuur. Hierbij staat ook de vraag centraal hoe regionaal en nationaal beleid op elkaar kunnen aansluiten.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft al wel een analyse gemaakt van de concept-Res-sen. Deze zogeheten ‘Monitor Concept Res’ is op 1 februari 2021 gepubliceerd. Daarin worden de probeersels die er al zijn, getoetst. Vanaf de site https://www.pbl.nl/publicaties/monitor-concept-res is deze analyse te downloaden.

1.10 Conclusies van de analyse van het PBL

Enkele van de conclusies van het PBL zijn:

• Bestuurlijk draagvlak en maatschappelijke betrokkenheid

Er zijn tot nu toe nog geen grote knelpunten, maar die kunnen wel ontstaan als burgers erbij worden betrokken en zoekrichtingen worden vertaald in concrete keuzes.

• Ruimtegebruik

Ruimtegebruik heeft in alle regio’s aandacht, maar de ruimtelijke kwaliteit wordt pas in de uitwerking zichtbaar gemaakt: daar valt nog veel te winnen. Regio’s kunnen veel van elkaar leren.

• Elektriciteit

Het bod is hoog, maar de ambitie is nog weinig concreet. De regio’s kiezen nu vooral voor zonne-energie. Dat kan nog een momentopname blijken te zijn.

• Energiesysteem efficiëntie

In vrijwel alle regio’s zijn knelpunten in het netwerk gesignaleerd. Regio’s en netbeheerders zoeken al naar passende oplossingen. Afspraken over prioritering en kosten moeten nog worden gemaakt.

• Regionale Structuur Warmte

De eerste stappen zijn gezet, maar de uitwerking ervan wacht nog op de gemeentelijke warmteplannen. Hoe dit proces van weging van de bovenregionale effecten eruitziet wordt de komende periode samen met de regio’s verder uitgewerkt. Dat doet het PBL. Het PBL bekijkt of door de voorgestelde en te nemen maatregelen het beoogde doel wordt behaald, of er op een verantwoorde wijze met de landschappelijke ruimte wordt omgegaan, of er sprake is van voldoende afstemming van maatregelen tussen de regio’s en of de burgers voldoende betrokken zijn geweest bij het maken van plannen.

De regio’s zijn inmiddels gestart met de Regionale Structuur Warmte, maar de uitwerking ervan wacht veelal nog op de gemeentelijke warmteplannen. Die worden uiterlijk in 2021 door de gemeentes vastgesteld.

1.11 Behandeling door de gemeentebesturen

Op 16 februari 2021 is er door de Noord-Hollandse Energie regio een brief “Informatieblad Regionale Energie strategie Noord-Holland-Zuid” gestuurd naar alle raden van de gemeenten en andere betrokkenen in de deelregio Noord-Holland-Zuid. Zie https://energieregionhz.nl/app/uploads/2021/02/20210216-Informatieblad-9-raden-RES-NHZ.pdf

De brief informeert raadsleden, bestuurders, Statenleden en bestuursleden van waterschappen over de stand van zaken en te nemen vervolgstappen. Ook worden de gevolgen van een nieuwe rekenmethodiek uitgelegd om de ‘opwekconsequenties’ van wind of zon met elkaar te vergelijken. Wat de inhoud van de definitieve ‘RES 1.0’ zal zijn, wordt kort omschreven. Ook de verschillende circuits die de besluitvorming dient te doorlopen worden geschetst. Een ‘Reflectiebijeenkomst’ is ingepland op 19 mei 2021. Volksvertegenwoordigers en andere belangstellenden kunnen zich bovendien oriënteren op hun rol in een webinar. Ook kennissessies worden georganiseerd.

Het is van groot belang dat wethouders en raadsleden zich laten informeren. De RES gaat immers over een regio en deelregio’s.

De allerbelangrijkste vraag is: wat gaat er in die gemeenten zelf gebeuren? In 2019 heeft de raad van de gemeente Bloemendaal een ‘Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2020’ vastgesteld van 10 pagina’s waarin te lezen valt wat er zoal gebeurt op het terrein van de energietransitie. Dit Uitvoeringsprogramma is uiteraard op te vragen bij de gemeente. Het is een document waarin de op dat moment lopende gesprekken, aandachtspunten en subsidieverstrekkingen zijn opgesomd. Onder het kopje “Programma 2020” wordt de RES Noord-Holland-Zuid weliswaar aangekondigd evenals een aanstaand tijdpad voor wijken of buurten, maar daar blijft het bij. Van daaruit voortvloeiende consequenties voor de inwoners uiteraard nog niets.

Gemeenten zijn volgens het ontwerp Klimaatakkoord in alle ernst de regisseurs van de warmtetransitie voor de gebouwde omgeving. Samen met vastgoedeigenaren, bewoners, netbeheerders en medeoverheden moeten zij eind 2021 een Transitie Visie Warmte (TVW) plan klaar hebben. Daarin staan voorstellen voor duurzaam aardgasvrij verwarmen en koken. Het bevat ook een wijk-voor-wijkstappenplan dat alle partijen en met name de inwoners en huizenbezitters houvast geeft voor de planning. De vaststelling van de gemeentelijke TVW gebeurt tijdens een of meerdere bijeenkomst van de gemeenteraad. Daarna dienen plannen voor de verschillende wijken te worden ontwikkeld. Een belangrijk houvast voor de samenstelling van een TVW is uiteraard de RES. Zie https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/aardgasvrij/aan-de-slag-met-aardgasvrij/transitievisie-warmte-en-wijkuitvoeringsplan.

1.12 Steun en hulp voor elke gemeente vanuit de overheid

Nadrukkelijk was al eerder afgesproken dat elke gemeente diende samen te werken met de inwoners, het bedrijfsleven, netbeheerders en maatschappelijke organisaties om de zoekgebieden voor de RES te kunnen aanwijzen. Zie https://www.regionale-energiestrategie.nl/default.aspx . Dit geldt vanzelfsprekend nog meer waar het de opstelling van de TVW betreft. Nu gaat het om te plannen wijzigingen in de energievoorzieningen van een wijk en de daarin gelegen woningen! Dat is geen geringe klus.

Gelukkig wil het Rijk de gemeenten ondersteunen bij het maken daarvan. Dat heeft zij gedaan door het uitgeven van een Leidraad. Deze bestaat uit twee delen.

(1) Een Startanalyse, gemaakt (alweer) door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en

(2) een Handreiking om plaatselijk te analyseren welke mogelijkheden er binnen een wijk of gemeente zijn om te komen tot een duurzame energievoorziening.

De Startanalyse bestaat uit een technisch-economische analyse die voor heel Nederland de nationale kosten van de verschillende aardgasvrije (warmte)opties op buurtniveau beraamt. Zij werd gemaakt door het zogeheten Expertise Centrum Warmte (ECW).

De Handreiking omvat aanwijzingen die gemeenten ondersteunen bij de eigen op de gemeente toegespitste aanvulling van de Startanalyse. Het gaat daarin bijvoorbeeld over de manier waarop bewoners kunnen worden geïnformeerd en betrokken bij wat er staat te gebeuren. De laatste versie van de Leidraad is eind 2019 uitgegeven. Zie https://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/leidraad-aardgasvrije-wijken-openbaar.11290217.lynkx . Een andere bron om daar in dit verband kennis van te nemen is https://www.aardgasvrijewijken.nl .

2. Opdrachten voor de gemeente Bloemendaal.

2.1 Een feitelijke stand van zaken

Eerst een drietal opmerkelijke documenten uit het nabije Bloemendaals verleden.

Een triomfantelijk werkstuk

Onderstaand citaat is afkomstig uit een visie-document uit 2010 van de gemeente Bloemendaal.

 “Anno 2030 is Bloemendaal een duurzaam pronkstuk binnen Zuid‐Kennemerland. De bevolking is weliswaar deels vergrijsd, maar energiek en ondernemend. Daarnaast weten jonge mensen Bloemendaal in toenemende mate te vinden als omgeving waar werken, wonen en gezinsleven prima met elkaar te combineren zijn. De gemeente is een oase van groen, fraaie architectuur en een gewilde woongemeente. Qua leefomgeving lijkt veel bij het oude te zijn gebleven, Bloemendaal is nog steeds Bloemendaal. Toch is er veel veranderd de afgelopen decennia”.

Het document is te vinden op https://www.bloemendaal.nl/fileadmin/Bloemendaal/Documenten/Duurzaamheid/Duurzaamheidsvisie_2010022706.pdf . De titel van dit mooi geïllustreerde boekje is: ‘Duurzaamheidsvisie Bloemendaal 2030’ en het beschrijft in een virtuele terugblik vanuit 2030 in 12 pagina’s gedetailleerd, trots en verrukt welke initiatieven door de gemeente, haar bestuurders en inwoners tussen 2010 en 2030 zijn genomen om de ecologische voetafdruk te minimaliseren, “niet alleen op energie-  en materiaalgebied”,  maar ook in de sport, in het werk en de wijze van recreëren. Het is een document vol inspirerende vergezichten en beschrijving van gezette stappen.  

Een onderzoek naar bestuurskracht

Dit geestdriftige werkstuk heeft er helaas niet toe bijgedragen om enkele jaren later Bloemendaal hoog op de ranglijst te plaatsen van gemeenten met echt bestuurlijke duurzaamheidsambities. Dat blijkt althans uit de ‘Governance monitor duurzame gemeenten’ dat in 2017 verscheen. In een waardering uitgedrukt in de getallen 1 tot en met 5 wordt Bloemendaal een 3 toegekend. Lager dan bijvoorbeeld Amsterdam, Haarlem of Heemstede. Dat is toch wel een beetje teleurstellend want met deze monitor werd de bestuurskracht van een gemeente voor duurzame ontwikkeling gemeten. Deze score betekende dat de gemeente Bloemendaal wat haar beleid betreft, niet voldeed aan criterium (5): ‘Gericht op lange termijn, ook oog voor mondiale belangen’, noch aan criterium (4): ‘Open voor samenwerking, inlevend, macht delend, ruime horizon, visie’. Door het onderscheid in vijf expliciet omschreven houdingniveaus kan de monitor voor elke gemeente ook handvatten bieden om tot bepaalde aanpakken te komen. De 150 inspirerende voorbeelden die in hoofdstuk 9 zijn opgesomd bieden hiervoor aanknopingspunten. Niet denkbeeldig is dat deze monitor na zijn verschijning goed bestudeerd is en tot een verbetertraject heeft geleid in het bestuurlijk apparaat van de gemeente Bloemendaal. Maar het kan natuurlijk ook zo zijn dat de juichende visie van zeven jaar eerder aan de aandacht van de onderzoekers die de monitor samenstelden, is ontsnapt. Zie voor deze monitor: https://vng.nl/sites/default/files/20170117-governance-monitor-eindrapport_0.pdf .

Een zonatlas

Op de site https://www.zonatlas.nl/bloemendaal/ontdek-de-zonatlas/ kan men nog een zogeheten zonatlas vinden waar op een gemeentelijke plattegrond met kleuren daken van bebouwingen in Bloemendaal staan aangegeven die meer of minder geschikt zouden zijn voor zonnepanelen. Het is zeer de vraag of de informatie op deze site nog betrouwbaar is. Bij de berekening van opbrengsten worden bijvoorbeeld KWh-prijzen uit 2016 gehanteerd. En met de huidige technieken kan een dak dat 5 jaar geleden nog niet zo gunstig was in verband met de opbrengst van zonnepanelen, inmiddels een goed rendement opleveren.

Gegevens van de klimaatmonitor van Rijkswaterstaat

Op deze site  Dashboard – Energietransitie – Bloemendaal (waarstaatjegemeente.nl) van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zijn hedendaagse feiten te vinden van alle gemeenten in Nederland, dus ook van Bloemendaal. Mooie grafieken geven aan hoe groot bijvoorbeeld het aantal woningen is in Bloemendaal met een bepaald energielabel, het aantal woningen met zonnepanelen, de opgewekte hoeveelheid zonne-energie per inwoner en hoe hoog het verbruik aan gas en electra is. Alle getallen worden vergeleken met die van Nederland in zijn geheel of andere gemeenten. De conclusie kan geen andere zijn dan dat Bloemendaal als gemeente en de bezitters van veel woningen aldaar nog heel veel stappen moeten zetten om een toereikende bijdrage te kunnen leveren aan het terugdringen van de naderende klimaatproblemen.

Het Financieel Dagblad verwijst naar dit onderzoek in een publicatie van maart 2021. Dirk Brounen, hoogleraar vastgoedeconomie aan de Universiteit van Tilburg, die in het artikel wordt aangehaald, vindt het ‘wrang’ dat er in rijkere gemeenten een grote hoeveelheid slecht geïsoleerde huizen staan. “We proberen gewone mensen over te halen hun huis te isoleren of van het gas af te gaan. Dat is voor mensen met een lager inkomen een heel grote, dure stap. Tegelijkertijd lopen gefortuneerde villabewoners niet bepaald vooraan in de transitie, dat laten deze cijfers wel zien.” Zie https://www.warmte365.nl/nieuws/villawijken-lopen-achter-met-isolatie-68A6AE.html

Vermogens en het inkomen van de doorsnee-Bloemendaler

Uit een publicatie van het CBS ‘Materiele Welvaart in Nederland 2020’, te vinden op https://longreads.cbs.nl/materiele-welvaart-in-nederland-2020/ , blijkt dat Bloemendaal de hoogste plek inneemt bij een berekening van het gemiddelde huishoudinkomen in 2018 per Nederlandse gemeente en ook dat huishoudens in diezelfde gemeente gemiddeld het meest vermogend waren.

Begroting duurzaamheid 2020

Uit de begroting die is gekoppeld aan de Uitvoeringsnotitie Duurzaamheid blijkt dat de gemeente Bloemendaal € 131.500.- voor 2020 had gereserveerd voor het aanmoedigen van inwoners om maatregelen te nemen die de energietransitie bevorderen, voor educatieve activiteiten, het meerjaren onderhoudsprogramma van gemeentelijke gebouwen, onderzoeken naar regionale samenwerking en voorbereidingen voor de TVW. Op deze site https://www.bloemendaal.nl/over-de-gemeente/duurzaam-bloemendaal is te lezen tot welke stappen de gemeentelijke overheid haar burgers aanmoedigt. Op deze site https://bloemendaal.begroting-2020.nl/ is dit documentje helaas niet te vinden. Op dezelfde site helaas ook niets dienaangaande over 2021 https://bloemendaal.begroting-2021.nl/ .

Ten slotte dit over de feitelijke stand van zaken. De volgende site wekt de indruk dat daarop alles is beschreven wat Bloemendaal onderneemt aan duurzaamheid bevorderende initiatieven, wat aan subsidies voor bijvoorbeeld het isoleren van de woning beschikbaar is, wat de RES is en hoe het is gesteld met de samenstelling van de Transitie Visie Warmte (TVW). Zie  https://www.bloemendaal.nl/over-de-gemeente/duurzaam-bloemendaal#c1615

2.2 Van RES naar TVW

De RES gaat over een regio, de TVW over een gemeente. Uiterlijk 2021 dient de gemeente Bloemendaal haar eigen TVW te hebben vastgesteld. Daarna dienen plannen voor de verschillende wijken te worden ontwikkeld. Zie https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/aardgasvrij/aan-de-slag-met-aardgasvrij/transitievisie-warmte-en-wijkuitvoeringsplan .

Voor de vaststelling van een TVW dient opnieuw te worden samengewerkt met veel partijen, maar vooral met de inwoners. Voorkomen moet immers worden dat zij zich voelen overvallen. Er dienen concrete voorstellen in de TVW te staan om te komen tot duurzaam aardgasvrij verwarmen en koken. Er staat dus ook in wat de alternatieven voor aardgas zijn en hoe en wanneer wijken aardgasvrij(er) gemaakt kunnen worden. Voor Bloemendaal is de huidige stand van zaken betreffende de TVW te vinden op: https://bloemendaalzetstappen.nl/tvw/ . Om de vijf jaar dient een bijgesteld Transitievisie Warmte plan te worden vastgesteld.

2.3 Het wijkuitvoeringsplan

Per wijk kan de overgang naar duurzame energie verschillen. Dat kan te maken hebben met de ligging: ligt de wijk bijvoorbeeld in de buurt van industrieën waar veel industriële warmte wordt geproduceerd. Of bestaat de wijk grotendeels uit woningen die werden gebouwd in een tijd dat er aan isolering nog weinig aandacht werd besteed. Om te bepalen hoe een wijk van duurzame energie zal worden voorzien komt dus veel kijken. Een Wijkuitvoeringsplan zal dan ook noodzakelijk zijn. Per wijk komt er dus een stappenplan dat alle betrokkenen in die wijk (bewoners, openbare voorzieningen, bedrijfsleven enzovoort) houvast geeft voor de planning.

Er dient dus heel veel werk door de gemeente te worden verricht. Dat blijkt niet alleen uit de klimaatmonitor van Rijkswaterstaat, die we hierboven aanhaalden, maar ook uit een verkennend onderzoek dat de gemeente in 2018 zelf heeft laten uitvoeren. “De particuliere woningvoorraad is relatief slecht geïsoleerd.” De conclusie is dan dat ”gezien de opbouw van de woningvoorraad, Bloemendaal geen koploper zal zijn als het gaat om de energietransitie“ (Geciteerd uit het Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2020 Gemeente Bloemendaal, blz. 2) lijkt dan ook juist. De achterstand is groot en de beschikbare tijd zal goed moeten worden gebruikt.

Opmerkelijk was dan ook een initiatiefvoorstel dat de partij Zelfstandig Bloemendaal indiende in de raadsvergadering van 22 maart 2021. Voorgesteld werd om alle inspanningen om de Bloemendaalse huishoudens ‘van het gas’ af te krijgen voor een periode van minstens drie jaar op te schorten. Zie voor de discussie, het voorstel en de reactie van het College Raad 22 maart 2021 20:00:00, Gemeente Bloemendaal .

Op de site https://gemeenteraad.bloemendaal.nl/documenten zijn alle raadsdocumenten te vinden vanaf 2017.

3. Reeds genomen initiatieven door gemeente Bloemendaal.

In de loop van 2018 en misschien al wel eerder wist de gemeente reeds enigszins wat er van haar in de toekomst verwacht zou worden. Dus werden er al plannen beraamd en uitgevoerd. Hieronder besteden we daar aandacht aan.

3.1 Zonnepark

In 2020 is het zonnepark op de parkeerplaatsen Bloemendaal aan zee gereed gekomen.

3.2 Subsidie aan scholen

Bloemendaalse scholen kunnen een beroep doen op een gemeentelijke subsidie indien zij gebruik maken van natuur- en milieueducatie programma’s in hun lessen.

3.3 Campagne ‘Bloemendaal zet stappen’

De gemeente heeft in 2019 de campagne ‘Bloemendaal zet stappen’ opgestart. Met die campagne wil de gemeente de inwoner-huiseigenaars inspireren tot het “realiseren van de hoogst haalbare isolatiewaarden en het nemen van andere duurzaamheidsmaatregelen.” De gemeente wil dat doen “op een positieve manier en door het bieden van een duidelijk handelingsperspectief.” Zie https://bloemendaalzetstappen.nl/over-ons/

3.4 Hulp vanuit het KlimaatLab

Voor het vormgeven aan deze campagne is het KlimaatLab, gevestigd in Haarlem ingehuurd. De campagne staat onder leiding van een projectgroep. In de leiding daarvan zitten twee ambtenaren van de gemeente en enkele vertegenwoordigers van dit KlimaatLab. Het KlimaatLab is een professionele organisatie waar men projecten ontwerpt op het gebied van de energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, enzovoort en helpt bij de realisering daarvan. Men houdt zich daar ook bezig met het creëren van draagvlak onder burgers voor de energietransitie en organiseert participatie, zie https://klimaatlab.nl/

Aan dit KlimaatLab heeft de gemeente Bloemendaal opdracht gegeven om de inwoners van de gemeente voor te lichten over alles wat rond de overgang naar duurzame energie nodig is en hen daarvoor te enthousiasmeren.

Het KlimaatLab ontwikkelde inmiddels een strategie en realiseerde een gespreksplatform voor de betrokken partijen waaronder de inwoners van Bloemendaal. Ook geeft het een Nieuwsbrief uit waarin niet alleen inspirerende initiatieven worden beschreven maar ook wordt voorgelicht over subsidiemogelijkheden en vormen van advies. Het KlimaatLab organiseert ook ‘klimaatgesprekken’ tussen buurtbewoners. Men kan zich via https://bloemendaalzetstappen.nl/klimaatgesprekken-handige-tips-van-buurtgenoten opgeven. Zie verder https://klimaatlab.nl/projecten/bloemendaal-zet-stappen/.

3.5 Uitgaven van een Duurzaamheidskrant en de opzet van een website

In het kader van de opdracht die de gemeente Bloemendaal gaf aan het KlimaatLab werd door het KlimaatLab een Duurzaamheidskrant uitgegeven. Dat was de tweede want de eerste verscheen in 2019 in 11200 exemplaren en werd vormgegeven door EET Media @ Skitter. De tweede is ook gratis verspreid onder alle inwoners van de dorpen Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout, Vogelenzang en Bennebroek. Zie https://klimaatlab.nl/projecten/duurzaamheidskrant-bloemendaal. Het is denkbaar dat er meer uitgaven komen. De krant is immers expliciet bedoeld om inwoners van Bloemendaal aan te moedigen hun energiegebruik omlaag te brengen en hen ook op de hoogte te stellen van subsidiemogelijkheden. Er staan dus artikelen in die huizenbezitters kunnen helpen bij het verduurzamen van hun woning, onder andere door aan te geven wat hiervoor het meest geschikte moment is, wat belangrijk is om te weten over woningisolatie, hoe energie kan worden bespaard en op welke manier een verbouwing met behulp van een subsidie of lening kan worden gefinancierd. Ook wordt lezers gewezen op de mogelijkheden die de Stichting De Energieke Burger biedt (zie hiervoor verderop). Eveneens zijn er voorbeelden te vinden van Bloemendalers die al stappen hebben gezet.

Daarnaast heeft het Klimaatlab een website gelanceerd waar Bloemendalers allerlei informatie kunnen vinden over energiebesparende maatregelen. Zie

https://bloemendaalzetstappen.nl/ .Bewoners binnen de gemeente kunnen zich daarnaast op de hierboven al genoemde Nieuwsbrief abonneren, die zij dan tienmaal per jaar ontvangen.

3.6 Onderzoek in Bloemendaalse wijken

In de TVW van de gemeente komt dus te staan welke alternatieven voor fossiele energievoorziening er zijn voor de dorpskernen in Bloemendaal. Naast het KlimaatLab, dat de communicatie tot de inwoners van Bloemendaal verzorgt, zijn bij het samenstellen van de TVW ook nog twee andere partijen door de gemeente betrokken. Ten eerste DWA (De Wit Advies) met vestigingen in Gouda, Veenendaal en Rijssen dat adviseurs en projectmanagers levert voor “slimme, duurzame oplossingen voor gebouwen en gebieden van morgen op onder meer de terreinen energietransitie en financiering”. Zie https://www.dwa.nl/#over-dwa . Ten tweede Over Morgen, gevestigd in Amersfoort. Dat draagt zijn steentje bij met een “Stappenplan Aardgasvrij” waarmee men samen met de bewoners belooft te komen tot “een aardgasvrije wijk met deelbare kennis en ervaring”. Zie https://overmorgen.nl/warmtetransitie/ .

Zo beoogt de gemeente met hulp van drie professionele organisaties te komen tot een verantwoorde overgang van klimaatbedreigende energieopwekking en milieuvervuilende omgang met de leefomgeving tot het vormen van woningverwarming en etensbereiding die de komende generaties goedgezind is. Er zijn nog geen openbare verslagen verslagen van beide bureaus op internet te vinden. Van de aard van hun research en de inhoud van hun gesprekken met Bloemendalers in wijken (mochten die hebben plaats gevonden) weten we dus nog niets. 

3.7 Raadpleging van en voorlichting aan inwoners

Koplopersbijeenkomst

Dinsdag 28 mei 2019 werd de eerste ‘Koplopersbijeenkomst’ in Bennebroek georganiseerd door de gemeente Bloemendaal in samenwerking met het KlimaatLab. Meer dan 20 inwoners van Bloemendaal die al flinke stappen hebben gemaakt met het verduurzamen van hun woning deelden ervaringen met elkaar en discussieerden onder andere over hoe ze ook hun buren mee kunnen krijgen.

Atelier over de RES

OP 6 februari 2020 vond een bijeenkomst plaats in het gemeentehuis van Bloemendaal in het kader van de raadpleging van inwoners voor het samenstellen van de RES. De aanwezige Bloemendalers konden verkennen welke de mogelijke zoekgebieden zijn voor de opwekking van grootschalige zon- en windenergie in Bloemendaal als onderdeel van de deelregio IJmond Zuid-Kennemerland. Dit werd gedaan met behulp van scenario’s en bouwstenen. De scenario’s gaven inzicht in de mogelijke keuzes en de effecten daarvan. De scenario’s die zijn gebruikt, waren (1) maximale energieopbrengst, (2) kostenefficiënt, (3) nieuw energielandschap. Er namen 19 mensen deel aan dit ‘atelier’. De groep aanwezigen bestond uit bewoners (circa 1/3), 4 raadsleden, natuurbelangenorganisaties (PWN), duurzaamheidsinitiatieven/energiecoöperaties. Het verslag van deze bijeenkomst is te lezen op https://energieregionhz.nl/app/uploads/2020/03/20200227_Verslag-lokale-bijeenkomst-Bloemendaal_6-februari-2020.pdf

Een vragenlijst

De gemeente wil uiteraard graag weten welke behoeften, zorgen en ideeën er onder de inwoners leven aangaande de verduurzaming van energie. Er is daarover een vragenlijst aangeboden, die door 427 Bloemendalers is ingevuld. Ze is voornamelijk online uitgezet: op Bloemendaalzetstappen, de Duurzaamheidskrant, en via een online panel. Onbekend is wat het bereik is geweest. Aangezien de gemeente rond de 23500 inwoners telt is het responspercentage 1,8%. De antwoorden geven dus zeker geen representatief beeld van de mening van de inwoners. Maar bij navraag blijkt dat de antwoorden toch wel zullen worden gebruik voor het opstellen van de Transitievisie Warmte. Zie https://bloemendaalzetstappen.nl/wp-content/uploads/2021/02/Resultaten_Bloemendaal_samenvatting_210216.pdf

Opzetje voor de TVW

Tijdens een online-bijeenkomst op 15 februari 2021 met een dertigtal inwoners die op een digitaal verspreide uitnodiging waren ingegaan, werden onder leiding van het KlimaatLab de resultaten van de vragenlijst besproken en werden gezamenlijk uitgangspunten vastgelegd over de TVW. Tijdens een tweede bijeenkomst op 10 mei 2021 zal de (technische) richting van de warmtetransitie besproken worden en worden besloten welke buurten wanneer zonder aardgas moeten functioneren. Ook zal dan van gedachten gewisseld worden over hoe inwoners per buurt of dorpskern betrokken willen worden in de uitvoering van wonen zonder aardgas. Naar eventuele resultaten van de bureaus DWA en Over Morgen wordt in de aankondiging niet verwezen. Misschien stond hun advies half februari nog niet op papier.

Het aantal inwoners overziende dat bij de verschillende tot nu toe belegde bijeenkomsten aanwezig was, zullen er op korte termijn hoge eisen worden gesteld aan het wervend vermogen van de gemeente Bloemendaal. Misschien in samenwerking met het KlimaatLab en met inspiratie die geput kan worden uit het op 21 maart 2021 verschenen advies van de onafhankelijke adviescommissie onder leiding van voormalig ombudsman Alex Brenninkmeijer. Zie https://www.rijksoverheid.nl/doe-mee/documenten/publicaties/2021/03/21/adviesrapport-betrokken-bij-klimaat .

4. Andere door de gemeente Bloemendaal genomen initiatieven en lopende gesprekken

4.1 Verbetering biodiversiteit

In breder perspectief geplaatst houdt het Klimaatakkoord en de daaruit voortvloeiende energietransitie natuurlijk veel meer in dan een overstap van fossiele brandstoffen naar zonne- en windenergie en/of aanlokkelijke vermindering van de te betalen bedragen op de energienota’s.

Samen met de inwoners en natuurorganisaties heeft de gemeente daarom het voornemen om een plan op te stellen om de biodiversiteit binnen de gemeente in kaart te brengen. Een eerste stap is gezet op 19 november 2019. Meer overleg is lopend.

Tijdens de viering van het 25-jarig bestaan van het Park Zuid-Kennemerland in 2020 is een speciale editie uitgegeven van de Nieuwsbrief aan alle kinderen vanaf groep 3 waarvan de inhoud (zal worden) verwerkt (is geworden) in de leerprogramma’s van de basisscholen.

4.2 Ambtelijke contacten met de VVE’S

In februari 2019 heeft de gemeente contact opgenomen met de Vereniging van Eigenaars (VVE) die immers ook hun woningvoorraad in 2050 CO₂– arm zullen moeten hebben gemaakt. Het betreft hier 40 VVE’s in de gemeente met elk meer dan 10 appartementen. Uiteraard moet elke VVE ter voorbereiding contact opnemen met de huurders. Dat vraagt veel voorlichting, tijd en personele inzet.

4.3 Ambtelijk Regio-overleg

De gemeente Bloemendaal werkt in de vervoersregio Amsterdam bovengemeentelijk samen met 31 andere gemeentes in de zogeheten Metropool Regio Amsterdam (MRA) aan plannen en voornemens om de overgang naar een circulaire en een energie neutrale economie vorm te geven. Zie https://mraduurzaam.nl/wat-doen-wij/ . De deelnemers van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) zijn 32 gemeenten, 2 provincies en de Vervoerregio Amsterdam. Zij zetten zich gezamenlijk in om van de MRA een toekomstbestendige en duurzame regio te maken. Er is een ontwikkelvisie Circulaire Economie opgemaakt. Kern van deze visie is om samen te werken op zes grondstofstromen, te weten textiel, plastics, luiers, e-waste & circulair ICT, biomassa en circulair slopen en bouwen. Op 18 oktober 2019 is een Duurzaamheidstop gehouden waar de deelnemende gemeenten hebben besloten om vanaf 2020 hun inkoop circulair te maken. Zie https://mraduurzaam.nl/mra-duurzaamheid-top/ . Het collegevoorstel daaromtrent is inmiddels besproken en aangenomen.

4.4 Ambtelijk overleg over een Regionaal mobiliteitsplan

De gemeente Bloemendaal neemt ook nadrukkelijk deel aan in het boven gemeentelijk overleg dat de verduurzaming van het vervoer in de regio betreft. De bedoeling is een Regionaal Mobiliteitsplan (RMP) te maken. Er is een handreiking uitgegeven om tot zo’n plan te komen en de provincies Flevoland en Noord-Holland hebben in 2019 een plan van aanpak opgesteld. Vier thema’s zijn hierin uitgewerkt: duurzame energiedragers, emissievrij vervoer, verduurzaming van de logistiek en verduurzaming van de personenmobiliteit. Uiteraard gebeurt een en ander in nauwe samenhang met het MRA. Einde 2020 is het definitieve pakket hieromtrent vastgesteld. Er is samenhang met de plannen rond MRA.

4.5 Prestatie-afspraken met woningcorporaties

Bloemendaal kent twee woningcorporaties: Pré Wonen en Brederode Wonen. Beide corporaties evenals andere verhuurders hebben de opgave om hun woningen voor 2050 CO₂ vrij te maken. De gemeente heeft het voornemen om met beide corporaties prestatieafspraken te maken.

4.6 Plannen voor verduurzaming van het gemeentelijke vastgoed

Vanzelfsprekend heeft de gemeente een verplichting om het maatschappelijk vastgoed te verduurzamen. Het betreft hier bijvoorbeeld scholen, gemeentelijke kantoren en ziekenhuizen. Dat vergt, gezien ook de hoge ermee gemoeide investeringen, een goed uitgewerkt stappenplan. De Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft inmiddels een routekaart gepresenteerd voor het gemeentelijk vastgoed. Zie https://vng.nl/sites/default/files/2020-06/20200625-bijlage-1-sectorale-routekaart-maatschappelijk-vastgoed.pdf .   De opgave die elke gemeente heeft staat in deel 2 van deze routekaart duidelijk omschreven evenals de geraamde kosten. De kosten van deze verduurzaming voor de Gemeente Bloemendaal zullen in de begroting voor 2021 worden gepresenteerd.

4.7 Laadpalen voor bezitters van elektrische auto’s

Particulieren die een laadpaal wilden voor hun elektrische auto konden tot voor kort een subsidieaanvraag indienen. Inmiddels is die mogelijkheid ingetrokken. Resteert alleen de mogelijkheid om een publieke laadpaal aan te vragen. Zie  Elektrische laadpaal | Gemeente Bloemendaal.

4.8 Voor woningisolatie en zonnepanelen

Is de woning nog niet goed geïsoleerd dan kon in het verleden gebruik gemaakt worden van een isolatieactie van de gemeente. De gemeenten Bloemendaal, Haarlem, Heemstede en Zandvoort organiseerden samen met het Duurzaam Bouwloket en regionale isolatiebedrijven een collectieve inkoop voor woningisolatie. Zie https://www.duurzaambouwloket.nl/gemeente . Dit kon een korting opleveren voor woningeigenaren. De actie liep tot 31 maart 2021.

In de tweede helft van april 2021 ontving elke inwoner van Bloemendaal een brief van de wethouder Duurzaamheid, Henk Wijkhuisen, waarin een zonnepanelen-actie werd aangekondigd. Inwoners die daaraan deel wensten te nemen, dienden zich in te schrijven met behulp van een formulier dat te vinden is op http://www.duurzaambouwloket.nl/actiebloemendaal. Er komt dan een vakman langs die geheel vrijblijvend een offerte opstelt. De panelen worden geïnstalleerd door bedrijven uit de eigen regio. Subsidie wordt niet verstrekt, wel wekt de brief de indruk dat door collectieve inkoop een korting op de prijs verkregen wordt. Een administratiekantoor verzorgt de teruggave van de BTW.  De actie loopt tot 31 augustus 2021.

Op de site https://www.duurzaambouwloket.nl/gemeente kan een subsidiecheck voor de woning worden gedaan. Er wordt dan verwezen naar enkele mogelijkheden die de provinciale en landelijke overheden bieden. Bekend is de ISDE-regeling. Zie https://www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/isde/woningeigenaren/stappenplan .

Op deze site https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/energiesubsidies-en-leningen/extra-hypotheekruimte-voor-energiebesparing/ wordt aandacht besteed aan extra hypotheek in verband met energiebesparing.

5. Particuliere initiatief

5.1 De Energieke Burger

In 2019 is door enkele inwoners de stichting De Energieke Burger opgericht. Zie https://energiekeburger.nl/ . Het is een onafhankelijke vrijwilligersorganisatie die  een bijdrage wil leveren aan de energietransitie van woningen in de gemeente Bloemendaal. De stichting belegt algemene themabijeenkomsten over energiebesparing, organiseert het Energie Café als ‘inloopspreekuur’, (zie https://dorpvogelenzang.nl/activiteiten/Repair-Caf-16-02-2019) en ondersteunt individuele burgers, een straat of wijk bij onderzoek naar en de voorbereiding van duurzaamheidsmaatregelen door de inzet van deskundige en goed opgeleide energiecoaches. Na het scannen van de woning brengen zij een gratis advies uit. Voorts wil de Stichting scholen betrekken door bepaalde lesprogramma’s te adviseren. Ten slotte informeert men ook over subsidies en (beleids)ontwikkelingen binnen de gemeente Bloemendaal. De gemeente Bloemendaal en de provincie Noord-Holland dragen financieel bij aan de activiteiten van de stichting. Noord-Holland ingevolge de regeling ter ondersteuning van burgerinitiatieven: https://www.noord-holland.nl/Loket/Producten_en_Diensten/Producten_op_alfabet/D/Duurzaamheidsinitiatieven_burgercollectieven_Noord_Holland_subsidie . De stichting is formeel betrokken bij verschillende vormen van overleg: over de zoekgebieden van de RES Noord-Holland-Zuid, de voorbereiding van de gemeentelijke TVW en het toetsen van de eerste plannen van de bureaus DWO en Over Morgen.

6. Burgerbetrokkenheid

Afgezien van de ontvangst van de Duurzaamheidskranten en een overigens zelf te nemen abonnement op de Nieuwsbrief zullen de meeste inwoners van de gemeente Bloemendaal nog weinig hebben gemerkt van de energietransitie. Maar dat zal in de nabije toekomst zeker veranderen.

Hieronder staan de komende openbare bijeenkomsten opgesomd waarvoor (sommige) Bloemendalers zich kunnen melden. Uiteraard worden deze onder de huidige omstandigheden online gehouden.

Op 7 april was een online informatiebijeenkomst over de wijze waarop Bloemendaal van het gas af wil.

De Energieregio Noord-Holland Zuid organiseert een online informatieavond Regionale Energiestrategie, op woensdag 28 april van 20.00 – 21.00 uur. Die livestream is te volgen op de website van energieregio NHZ.

Ter voorbereiding op de besluitvorming van RES 1.0 organiseren de programmaorganisaties RES Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid samen met de provincie op woensdag 19 mei van 19.30- 21.30 uur een online reflectiebijeenkomst. Er is een beperkt aantal plaatsen aan de gesprekstafel in de studio. U kunt zich aanmelden en uw input geven voor het programma via dit aanmeldformulier: zie Aanmeldformulier Online reflectiebijeenkomst Regionale Energiestrategie Noord-Holland (noord-holland.nl). Het definitieve programma ontvangt u ongeveer 2 weken van tevoren. Kunt u niet aanwezig zijn? De bijeenkomst wordt opgenomen zodat u deze later kunt terugkijken. Gezien de aankondiging op het aanmeldingsformulier is deze bijeenkomst alleen bedoeld voor raadsleden, Statenleden en leden van algemeen besturen van de waterschappen.

In de brief 16 februari 2021 20210216-Informatieblad-9-raden-RES-NHZ.pdf (energieregionhz.nl) worden informatieavonden, kennissessies en webinars aangekondigd. Ook blijkt er de mogelijkheid te zijn om bijeenkomsten terug te kijken.

Vergaderingen van de raad van de gemeente Bloemendaal en commissievergaderingen zijn op datum aangegeven in het schema dat hier te vinden is file:///C:/Users/Tom/OneDrive/Politiek/Reg%20en%20pltslijke%20pol%20beleidsstukken/Concept%20Vergaderschema%20gemeenteraad%202021_S_2020003118_1.PDF . 

                                                                   —————————–